Yumurtlama (Ovulasyon) Günü Belirlenmesi
Polikistik Over (PKO), aslında temel olarak bir yumurtlama bozukluğudur ve bu nedenle PKO tanısı konmasında bu yumurtlama bozukluğunun varlığının gösterilmesi biz doktorları PKO tanısı konmasına yaklaştırırken, yumurtlamanın düzenli olarak var olduğunun belirlenmesi bizleri PKO tanısından oldukça uzaklaştırır.
Yumurtlama, üreme çağında olan kadınların vücutlarının en temel işlevlerinden biridir ve yumurtlama olması kadın vücudunda kendi hissettiği çeşitli belirtilere ve tıbbi olarak ortaya konulabilen çeşitli muayene ve laboratuvar bulgularının ortaya çıkmasına neden olur.
PKO, kronik bir yumurtlama bozukluğudur. Normalde üreme çağında olan bir kadında senede ortalama 12 kez olan yumurtlama, PKO durumunda 3-4 gibi düşük sayılara inebileceği gibi, hiç olmayabilir. Tersine tümüyle normal olan bir kadında, senede bir veya birkaç kez yumurtlama olmayabilir.
Burada hemen vurgulanması gereken nokta yumurtlama bozukluğunun direkt olarak PKO’ya işaret etmediğidir. Yumurtlama bozukluğu başta prolaktin ve tiroid hormonu salgısı bozuklukları olmak üzere çok çeşitli hormonal dengesizliklere bağlı oluşabileceği gibi, ileri yaşlarda yumurtalıklardaki yumurta hücrelerinin azalmasına bağlı yani tümüyle doğal olarak ortaya çıkabilir. Çok ender durumlarda genç yaştaki kadınlarda çeşitli nedenlerle yumurta hücreleri tükenebilir ve “erken menopoz” adı verilen sorun ortaya çıkabilir.
Yumurtlamanın düzenli olması kadında PKO olma olasılığını hemen hemen yüzde sıfıra indiren bir durumdur ve yıllık görülen adetlerin çoğunda aşağıdaki özelliklerin olması düzenli yumurtlamaların gerçekleştiğinin kesin olmayan ancak kuvvetli göstergeleridir:
Adet Kanamalarının İstikrarlı Bir Şekilde 21-35 Gün Aralıklarla Olması
Burada dikkat edilmesi gereken temel nokta, kadınların çoğunun 28 günlük adet döngülerine (adet döngüsü bir kanamanın ilk gününden diğer kanamanın ilk gününe kadar geçen süredir) sahip olması ve bir ayın 30-31 gün sürmesi nedeniyle her ay kanamanın birkaç gün geri atmasının normal olduğudur.
Yine diğer önemli bir nokta da istikrardır. Bir kadın her ay 21-35 günde bir adet kanaması görmesine karşın adet döngüsü istikrarlı olmayabilir. Örnek olarak son 6 döngüsü 23, 32, 25, 30, 30, 34 gün sürmüş olan bir kadında, döngüler 21-35 günlük normal gün sınırları içinde olmasına karşın adet düzensizliği söz konusudur.
Diğer Bilgiler
Polikistik Over Sorunu İçin Muayene Randevusu Alın:
Jinekolog Dr. Kağan Kocatepe'den mesai günlerinde 9.30-18.00 arası randevu almak için:
+90 555 663 13 13
+90 212 268 45 02
Telefonla sorularınıza yanıt verilememektedir.
Adres: Nispetiye Cd. 36/3
Levent II Apt. - Kat 2 Daire 3-4
Etiler - 1. Levent / İstanbul
Muayene Saatlerimiz:
-
Pazartesi: 11.30-18.30
-
Salı: 12.00-18.30
-
Perşembe: 11.30-18.30
-
Cuma: 11.00-15.30
-
C.tesi: 09.00-18.00
Adet Döngüsünde Ortaya Çıkan Belirtiler
Adet kanamalarından birkaç gün önce başlayan çeşitli belirtiler (ruhsal belirtiler, vücutta şişkinlik hali, göğüslerde dolgunluk ve hassasiyet) ve bu belirtilerin adet kanamasıyla beraber kaybolması, adet kanaması esnasında az veya çok hissedilen hassasiyet ve ağrı, yumurtlama olduğunun en kıymetli göstergelerindendir. Bu belirtilerin hiç birinin olmaması ve kadının beklenmedik bir zamanda adet kanaması görmesi yumurtlama bozukluğuna işaret edebilir.
Bazı kadınlarda adet döngüsünün tam ortasında yumurtlamanın olduğu yumurtalık tarafında kısa süren bir ağrı ortaya çıkabilir. Almanca’da “ortasında oluşan ağrı” anlamına gelen Mittelschmerz olarak adlandırılan bu durum çok kıymetli bir yumurtlama göstergesidir ve genellikle her ay olur. Bu ağrı yalnızca %5 sağlıklı kadın tarafından hissedilir ve hissedilmesi yumurtlama açısından kıymetli bir belirtiyken hissedilmemesi yumurtlama olmadığının oldukça zayıf bir göstergesidir.
Adet Kanının Özellikleri
Adet kanamasıyla atılan kan koyu renkli ve pıhtılaşmayan bir kandır ve kadınlar bu kanın özelliklerini diğer çeşit kanamalardan kolaylıkla ayırt ederler.
Üreme Özellikleri
Hiçbir sorun yaşamadan bir veya birkaç kez gebe kalmış bir kadının PKO sorunu olma olasılığı hemen hemen yoktur.
Kadının Kendi Kendine Yumurtlamasını Belirlemesi
Salgı İnceleme Yöntemi
Rahim ağzından salgılanan mukus (mukus, "kaygan, yapışkan sıvı" anlamına gelir), adet döngüsü boyunca salgılanan hormonların (östrojen ve progesteron hormonları) etkisiyle döngünün farklı günlerinde farklı özellikler gösterir. Bu değişiklikleri anlayabildiğinizde yumurtlamanızın olduğunu ve hatta ne zaman olduğunu doğru bir şekilde belirlemeniz mümkündür.
Günlük kontrollerinizde rahimağzı salgınızın özelliklerini işaret ve orta parmaklarınızı vajinanızın derinliklerine yerleştirerek belirlemelisiniz. Salgının bir kısmını parmaklarınızla toplayıp dışarı alabilirseniz işiniz daha da kolaylaşır.
Bakmanız gereken salgının kıvamı ve esnekliğidir:
Rahimağzı salgısı adet döngüsünün ilk günlerinde yani östrojen hormonunun kanda yükselmeye başladığı zamanlarda yapışkan bir özelliktedir.
Daha sonra kan östrojen hormonu seviyesi yumurtlamanın hemen öncesinde en yüksek seviyeye ulaştığında kaygan ve oldukça esnektir, salgının çektikçe uzadığını görebilirsiniz (Resim).
Yumurtlama gerçekleştikten sonra salgı yine yapışkan, ancak çektikçe uzamayan özelliklerine geri döner.
Elinize gelen salgı yumurta akı kıvamlı, beyaz-sarı renkli ve baş ve işaret parmaklarınız arasında çektikçe, yani parmaklarınızı birbirinden uzaklaştırdıkça uzama eğilimi gösteren bir özellik taşıyorsa ve vajinanızın "ıslak" olduğunu hissediyorsanız bu, yumurtlamanızın kısa süre önce gerçekleştiğini veya yaklaştığını gösteren en değerli bulgulardan biridir.
Mukusun en bol olduğu ve kıvamının en fazla olduğu gün yumurtlama gününüzdür. Bundan sonra rahim ağzı salgınız giderek bu özelliklerini yitirir.
Bazal Vücut Isısı Ölçme Yöntemi
Yumurtlama olduktan sonra vücut ısısı önce hafifçe düşer, progesteron hormonu salgısıyla birlikte birkaç dizyem (derecenin onda biri) yükselir. Bu yöntemi kullanabilmeniz için elinizde bazal vücut ısısı ölçmeye uygun hassas bir termometreniz olmalıdır.
Yukarıdaki resimde bazal vücut ısısının günlere göre değişiminin grafiğe dönüştürülmüş şekli görülmektedir. Yumurtlamanın olduğu 14. gün ısının hafifçe düştüğüne, daha sonra belirgin bir şekilde yükseldiğine dikkat ediniz.
Vücut ısısının uykusuzluk, ateşli hastalıklar, yorgunluk, stres gibi olaylardan da etkilendiğini ve bu durumlarda arttığını unutmamalısınız.
YUMURTLAMAYI SAPTAMADA KULLANILAN TIBBİ YÖNTEMLER
Progesteron Hormonu Ölçümü
Progesteron hormonu yumurtlama olduktan sonra salgılanan bir hormondur ve adet döngüsünün genellikle 21. gününde kanda yapılan ölçüm belli bir seviyenin üzerinde saptandığında bu yumurtlama olduğunun kesin göstergesidir.
Folikülometri (Yumurtlama Takibi)
Folikül, yumurtlamanın gerçekleşeceği yumurtalıkta adet döngüsünün başlangıcından itibaren büyüyen ve belli bir çapa ulaştığında çatlayarak içindeki yumurta hücresini serbest bırakan içi sıvı dolu keseciktir. Folikülometri, veya diğer adıyla folikül takibi, adet döngüsü boyunca bu değişikliklerin ultrasonografi yardımıyla takibini sağlayan yöntemdir. Adet döngüsünün başında yumurtalıklardan birinde belirmeye başlayan folikül gün geçtikçe büyür ve bu büyüme takip edilir. Belli bir çapa (18-22 milimetre) ulaştıktan sonra, genellikle adet döngüsünün ortasında bu folikülün çapının küçüldüğü, büzüştüğü ve “söndüğü” gözlenir. İçindeki sıvı ise bu aşamada rahim arkasında serbest sıvı olarak gözlemlenir. Bu değişiklikler yumurtlama olduğuna dair kesin bir bulgu olarak kabul edilebilir.
İdrar LH Kitleri (medismart, clearblue, predictor vd. ovulasyon monitörü adı verilen cihazlar)
LH (luteinize edici hormon) yumurtlamaya yakın bir dönemde keskin bir artış gösteren sonra birden seviyesi yine keskin bir şekilde azalan bir hormondur. Kandaki bu değişiklikler idrara da yansır ve idrar seviyelerini belirleyen LH kiti adı verilen test çubuklarının bu değişiklikleri göstermesi yumurtlama olduğuna dair önemli bulgular verir. Ülkemizde de eczanelerde bulunan bu LH kitleri kadın tarafından da kolaylıkla kullanılabilirler.
Fern Testi
Yumurtlama olduğunda rahim ağzı salgısının mikroskop görünümü bir eğreltiotu manzarasını andırır ve şimdilerde çok sık kullanılmayan bu yöntem önemli bir yumurtlama göstergesidir.
Spinnbarkeit Testi
Almanca’da “uzayabilirlik, esneyebilirlik” anlamına gelen bu kelimeyle anılan incelemede rahim ağzı salgısının yazının başlarında anlatılan çektikçe uzayabilirlik özelliklerine bakılır. Genellikle yumurtlama gününün belirlenmesinde kullanılan bu testte uzayabilirliğin gösterilmesi yumurtlama olduğunun hemen hemen kesin bir göstergesidir.